9.5.09

New York 2. Delirious Rem.

Η Νέα Υόρκη είναι, μάλλον κατα κοινή ομολογία, η πρωτεύουσα του 20ου αιώνα. Όμως οι πιο πολλοί δεν την ξέρουν για την ατμόσφαιρα, για το μετρό η για το ΜόΜα, αλλά για τους ΟΥΡΑΝΟΞΥΣΤΕΣ.

Και μεταξύ μας δεν έχουν και άδικο.

Η πολεοδομική μορφή της ΝΥ, δηλαδή κυρίως του Μανχάτταν, είναι κάτι το πρωτόγνωρο. Απλό εως απλοϊκό, πολύ πρακτικό και αποδοτικό, πέρα για πέρα Αμερικάνικο. Το σχέδιο αυτό είναι αποτέλεσμα της πιο γενναίας μα άγνωστης πολεοδομικής απόφασης στην ιστορία. Το 1700κάτι, οταν δεν υπήρχε ακόμα τίποτα στο Μανχάτταν παρά ένα μικρό χωριό εκεί που είναι τώρα το λιμάνι, κάποια ανώνυμη μεγαλοφυία της αρχιτεκτονικής προέβλεψε την εξέλιξη της πόλης, καθορίζοντας το σύστημα των δρόμων με τις οδούς ανατολής-δύσης και τις λεωφόρους βορά-νότου οι οποίες διασταυρώνονται για να σχηματίσουν τα blocks. Προέβλεψε ακόμα και το κενό που σήμερα είναι το central park, το οποίο βέβαια αποτελεί μία άλλη πολύ δυνατή πράξη αρχιτεκτονικής αφού σχεδιάστηκε και διαμορφώθηκε 100% τεχνητά.

Τέλος πάντων κατά τα τέλη του 19ου αιώνα, όταν ακόμα πρωτεύουσα του κόσμου ήταν το Παρίσι, το μανχάτταν είχε αρχίσει να γεμίζει ζωή, και υπήρχε ανάγκη για χώρο. Έτσι προήλθαν τα πρώτα ψηλά κτίρια (με προπομπό το flatiron και το equitable), τα οποία όμως, και θα σας εξηγήσω σε λίγο το γιατί, ανεξαρτήτως του ύψους τους δεν αποτελούν ουρανοξύστες, αλλα μπορούμε να τα αποκαλούμε ''high rise office buildings'' η τέλος πάντων υψηλά κτίρια γραφείων αλλά ουχί ουρανοξύστες. Το Empire state building, είναι τέτοιο.

Πολύ σημαντική σε αυτή τη φάση είναι η εφεύρεση ενός ε
υραίου κυρίου Otis, που εφήυρε το οδοντωτό σύστημα ασφαλείας του ανελκυστήρα (και όχι τον ίδιο τον ανελκυστήρα όπως θα πίστευε κανείς), πράγμα που έκανε την τεχνητή ανύψωση υποθεσή πολύ ασφαλή.

Να σημειώσω εδώ, οτι η Νέα Υόρκη ήταν μια πόλη που δεν συγκινούσε τους αρχιτέκτονες του 20ου αιώνα. Ο Le Corbusier πρότεινε να ξυρίσουμε το Μανχάτταν και να αλλάξουμε πολεοδομικό μοντέλο, ενώ ο πυρήνας της Αμερικάνικης αρχιτεκτονικής ήταν πάντα το Σικάγο.

Παρ'όλα αυτά, το 78' και εν μέσω κενής φάσης της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής (οι μεγάλοι είχαν πεθάνει και η θεωρία είχε μείνει λίγο πολύ στάσιμη για κάποια χρόνια) ο Rem Koolhaas, πανέξυπνος νέος αρχιτέκτονας, σχετικά γνωστός απο μερικούς διαγωνισμούς, ενδιαφέρεται για το πολεοδομικό υβρίδιο ΝΥC και γράφει το βιβλίο Delirious New York, που επαναπροσδιορίζει την οπτική μας γωνία απέναντι σε αυτή την πόλη. Οι θεωρίες που διατύπωσα πιο πάνω για το πώς εξελίχθηκε η Νέα Υόρκη και το πώς τα ψηλά κτίρια δεν μπορούν να λέγονται ουρανοξύστες, είναι παρμένες απο αυτό το πάρα πολύ σπουδαίο βιβλίο.
Ο Koolhaas παθιάζεται με τον ορισμό του Ουρανοξύστη και λαμβάνει δύο παραδείγματα, το Downtown athletic center και το Waldorf Astoria hotel, που γι'αυτόν είναι Ουρανοξυστες. Πρώτα να σας δείξω τις τομές των κτιρίων:





Γιατί τα κτίρια αυτά είναι ουρανοξύστες ενώ το Empire state όχι? Το σημείο κλειδί για τον Ρέμ, άρα και για μένα, άρα και για σας, έιναι η χρήση. Η φιλοσοφία του Ουρανοξύστη είναι πολύ διαφορετική απο του απλού κτιρίου. Μέσα στον ουρανοξύστη μπορούμε να κάνουμε πολλές διαφορετικές δραστηριότητες, αρκεί να πάρουμε το ασανσέρ και απο τον όροφο οπου είναι τα γραφεία να βρεθούμε στο γυμναστήριο, Oyster bar, σινεμά, και δεν ξέρω τι.

Το ενδιαφέρον για μένα σε όλη αυτή τη θεωρία είναι να φανταστούμε τον ουρανοξύστη όχι απλά σαν στοίβα απο ορόφους, αλλά σαν κατακόρυφη σύνθεση ετερόκλητων προγραμμάτων και αρχιτεκτονικών περιβαλλόντων.

Εν τέλει, η πόλη μέσα στην πόλη δεν είναι καθόλου μακριά απο την πραγματικότητα. Ακούγεται λίγο σαν ουτοπία του Ιουλίου Βέρν, όμως δεν αμφιβάλλω οτι έχουμε και τα μέσα και τον τρόπο και ,ενδεχομένως, και το συμφέρον να την δημιουργήσουμε. Η Νέα Υόρκη απο τελεί το πρώτο βήμα, και αυτό ίσως το πιο συναρπαστικό της κομμάτι.


Εδώ, προτού κλείσω, πρέπει να μιλήσω λίγο για την σχέση της μικρής πόλης με τη μεγάλη. Ο κίνδυνος με τέτοιου είδους πρότζεκτ, είναι εκτός τον άλλων να ξεχάσουμε την σημασία του συνόλου ως πρός το άτομο. Αυτό έκανε τους πιο μεγάλους αρχιτέκτονες, ναι μεν να φαντάζονται την κάθετη πόλη, αλλά και να την φοβούνται κιόλλας. Δεν ξέρω για σας, αλλά εγώ νοιώθω αυτό το φόβο κάθε φορά που κοιτάω κάποιο ουτοπικό σχέδιο κάποιο Friedman, Le Corbusier, Niemeier η όλων των άλλων αρχιτεκτόνων που μίλησαν για το θέμα. Και θεωρώ οτι αυτός ο φόβος δεν βοηθάει το τελικό αποτέλεσμα, οπότε μάλλον πρέπει να απελευθερωθούμε απο αυτόν προτού πραγματικά βαλθούμε να δώσουμε σάρκα και οστά σε μία τέτοια πειραματική μορφή πολεοδομίας.

Η σημασία του έργου του Koolhaas αλλά και της Νέας Υόρκης ως πόλη, είναι εδώ πρωταρχική. Είναι τα πρώτα δείγματα υγιούς σχέσης της πόλης-κυττάρου (ουρανοξύστης) με την μητρόπόλη- σώμα (σύνολο):


FUCK CONTEXT








Πολύ κονσεπτολογικό αυτό το πόστ, ελπίζω να έχετε φτάσει μέχρι το τέλος. Αν όχι, δεν πειράζει, εν τέλει μόνο οι αρχιτέκτονες ασχολούνται με την αρχιτεκτονική.

Α, και ένα βίντεο που έκανε ο Χρήστος με μία φίλη του, που περιγράφει ευαίσθητα και αρχιτεκτονικά, βρίσκω, όχι μόνο το άμεσο θέμα, την οδό Τζαβέλλα και τα εξάρχεια, μα και την δική μας (άλλης κλίμακας) θάλασσα απο μπετόν. Μπράβο παιδιά!



Α και λίγη μικρή μουσική, που ακούω πολύ αυτό τον καιρο χεχε :






http://www.youtube.com/watch?v=VXa9tXcMhXQ&feature=related (auto leei den borw na to kanw embed, eleos).


Γειά και χαρά.


Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire